|
To
Συγκρότημα
Μαριαλένα Βίλες
βρίσκεται στο χωριό
Μεγάλα Χωράφια,
στον
Αποκόρωνα
Χανίων στη Δυτική Κρήτη, σε απόσταση 8,5 χλμ από το αεροδρόμιο των
Χανίων, 5χλμ από το λιμάνι της Σούδας και 10 χλμ απο το κέντρο της
πόλης. Το χωριό, βρίσκεται πάνω από τον αυτοκινητόδρομο με το
Ρέθυμνο σε ένα λόφο με πανέμορφη θέα τη θάλασσα και μόλις 5 λεπτά
(αυτοκίνητο) από πανέμορφες παραλίες (Καλάμι, Καλύβες).
Άλλες χιλιομετρικές αποστάσεις : Ρέθυμνο 30χλμ - Ηράκλειο 96 χλμ -
αεροδρόμιο Ηρακλείου 105χλμ - Αγ. Νικόλαος 155 χλμ.
Το χωριό εχει ρίζες στη Μινωική Εποχή. Σε απόσταση μερικών
εκατοντάδων μέτρων βρίσκονται τα ερείπια της Αρχαίας Απτέρας, με
τις θολωτές δεξαμενές της εποχής της Ρωμαιοκρατίας και το "διμερές
ιερό" με την τυπική εκείνη δόμηση που χρονολογείται απο τον 5ο έως
4ο αιώνα π.χ. Υπάρχει ακόμη και ένα μικρό κατεστραμμένο θέατρο με τα
διαζώματα λαξευτά στο βράχο. Οι ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο
συνεχίζονται ακόμα.
Απτέρα
Νοτιοδυτικά από το Καλάμι Αποκορώνου, (το φρούριο βρίσκεται στη
βοριοανατολική άκρη του χώρου της αρχαίας πόλης) στο 15ο χιλιόμετρο
της εθνικής οδού Χανίων - Ρεθύμνου, σε ύψος 200ων μέτρων περίπου, με
θαυμάσια θέα προς τον κόλπο της Σούδας, ήταν μια από τις
σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Δυτικής κρήτης, η Απτέρα.
Στο κέντρο της είναι σήμερα η μονή Αγίου Ιωάννου
του Θεολόγου της Πάτμου και τα γύρω χωριά Καλάμι, Μεγάλα Χωράφια και
Παλαιόκαστρο. Προς βορρά απλώνεται σε πανοραμική εικόνα ο κόλπος της
Σούδας με τις νησίδες Λευκές στο στόμιό του, ανατολικά ξεκουράζει το
μάτι του επισκέπτη το εναλλασόμενο σε όλες τις αποχρώσεις πράσινο
της κοιλάδας του Κυλιάρη, και δυτικά υψώνεται η Μαλάξα.
Η τοποθεσία ήταν παλαιότερα γνωστή με το όνομα Παλαιόκαστρο. Σχετικά
με το ποιός την έκτισε, πότε και γιατί την ονόμασαν Απτερα όπως και
για τις περισσότερες κρητικές πόλεις της αρχαιότητας έτσι και για
την ʼπτερα υπάρχουν πολλές εκδοχές.
Αναφέρεται ότι το όνομά της οφείλεται από τον
ιδρυτή της βασιλιά της Κρήτης Πτέρα ή Απτέρα ή Απτερον, ο οποίος
έκτισε και τον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς το 1800 π.Χ. Σύμφωνα
με μια πιό ελκυστική εκδοχή το όνομα οφείλεται στην έριδα των Μουσών
και των Σειρήνων.
Η μυθολογία αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στην
αρχαία αυτή πόλη της Κρήτης έλαβε χώρα μουσικός διαγωνισμός, προς
τιμήν του θεού Απόλλωνα, μεταξύ των Μουσών και των Σειρήνων. Οι
κριτές έδωσαν τη νίκη στις Μούσες αλλά οι Σειρήνες δυσφόρησαν τόσο
πολύ για την έκβαση του αγώνα που ξερίζωσαν τα φτερά τους μένοντας
"άπτερες" και συγχρόνως λευκές από το χρώμα των πούπουλων που
παρέμειναν πάνω τους.
Στην συνέχεια αποσύρθηκαν στα νησιά Λευκές τα
οποία πηραν το όνομά τους από το χρώμα των άπτερων Σειρήνων ενώ η
πόλη που έγινε ο αγώνας ονομάστηκε Απτερα. Τέλος η ακριβής θέση όπου
έγινε ο διαγωνισμός, το Μουσείο, (έτσι ονομαζόταν στην αρχαιότητα οι
τοποθεσίες που διεξάγονταν μουσικοί αγώνες) λέγεται ότι ήταν στη
θέση που είναι σήμερα το φρούριο Ιτζεντιν.
Η παλαιότερη θέση της Απτέρας, όπως άλλωστε και των περισσοτέρων
κρητικών πόλεων, ήταν άγνωστη παλαιότερα. Σ΄ ένα βενετσιάνικο
κατάλογο των 100 πόλεων της Κρήτης τα Απτερα τοποθετούνται στην θέση
της αρχαίας Μινώας στη νοτιοανατολική άκρη του Ακρωτηρίου κάτω από
το χωριό Στέρνες. Ο ιταλός αρχαιολόγος Buondelmonti που επισκέφτηκε
τα Απτερα το 1415 νομίζει αντιθέτως πως εκεί είναι η αρχαία πόλη
Μινώα.
Το ίδιο λάθος επαναλαμβάνει το 1557 και ο
Domenico Negri. Την πραγματική θέση της Απτέρας πρώτος καθώρισε ο
Pashley που την επισκέφθηκε το 1834. Στον καθορισμό της θέσης τον
βοήθησαν οι μελέτες του Στραβωνα. Αλλά και τα νομίσματα που βρήκε
στη θέση αυτή επιβεβαιώνουν την άποψή του. Μα καί η έκταση και η
ποικιλία των ερειπίων της επιβεβαιώνουν τους μύθους και τις
περιγραφές των αρχαίων συγγραφέων, τους Σκύλακα, του Στράβωνα, του
Ιεροκλή και άλλων.
Κατά τον Παυσανία οι Απτεραίοι ήταν φίλοι και
σύμμαχοι των ομοφύλων τους Σπαρτιατών και στο δεύτερο Μεσσηνιακό
πόλεμο το 668 π.Χ. τοξότες Απτεραίοι τους βοήθησαν κατά του
Αριστομένη. Στις διαμάχες των κριτικών πόλεων η μερίδα που άνηκε η
Απτέρα ήταν σε πλεονεκτική θέση. Ο Πολύβιος αναφέρει ότι όταν το 220
π.Χ. οι Κνώσιοι κατάστρεψαν τη Λυττό τα Απτερα ήταν σύμμαχος της
Κνωσού. Η Απτέρα πήρε μέρος στη συνθήκη των 30 κρητικών πόλεων και
του Ευμένη (197-159 π.Χ.). Ετίμησε επίσης τον βασιλέα της Περγάμου
ʼτταλο Β΄ (159-138 π.Χ.) με χάλκινο αδριάντα.
Τα ερείπια της Απτερας ανήκουν στην προελληνική, την ελληνική και
την ρωμαϊκή περίοδο. Αλλά και κατά τη βυζαντινή περίοδο η Απτέρα
εξακολουθούσε να είναι σπουδαία αφού αναφέρεται επίσκοπος Απτέρης
από το Ιεροκλή το 528, και στο 8ο και 9ο Τακτικό του Θ΄ αιώνα. Αλλά
οι πειράτές που λυμαίνονταν τότε τα παράλια της Κρήτης τη λεηλάτησαν
πολλές φορές. Τον 7ο μ.Χ. αιώνα φαίνεται πως καταστράφηκε από σεισμό
και οι κάτοικοι της μετοίκισαν στη θέση Ράχη, όπου σήμερα είναι το
χωριό Νίππος. Η τελική καταστροφή της Απτέρας φαίνεται να έγινε από
τους Σαρακήνούς το 823 και δεν ανοικοδομήθηκε πια σαν πόλη.
Όταν κατέλαβαν την Κρήτη οι Βενετσιάνοι ήταν
ερειπωμένη, και επειδή ήταν φυσικά οχυρή θέση έχτισαν φρούριο γαι
την ασφάλεια του κόλπου της Σούδας, που αναφέρεται στα ντοκουμέντα
τους Παλαιόκαστρο. Δημιουργήθηκε μάλιστα και μικρός συνοικισμός στην
δυτική πλευρά της πολιτείας, και ο Generale Giannbatista Del Monte
ήθελε να μεταφέρει εκεί τους κατοίκους των Χανίων, να κατεδαφίσει το
φρούριό τους και να μωλώσει το λιμάνι τους, γιατί, κατά τη γνώμη
του, ήταν ακατάλληλο για άμυνα. Το 1538 το κατέστρεψε ο Μπαρμαρόσα
και την καταστροφή συμπλήρωσε ο Σουλτάν Σελήμ.
Το 1646 οι τούρκοι έκτισαν στη θέση του
κατεστραμένου φρουρίου ένα πύργο και μετά την επανάσταση του 1866 ο
διοικητής Κρήτης Ρεούφ πασάς τον μετέτρεψε πάλι σε φρούριο που του
έδωσε το όνομα του πρωτότοκού του γιου Αμπντούλ Αζίζ, Ιτζεντίν. Μετά
τη επάνάσταση του 1866 η περιοχή συνοικίστηκε και πάλι και
δημιουργήθηκαν τα χωριά Μεγάλα Χωράφια και Παλαιόκαστρο. Μετά την
απέλαση των τούρκων από την Κρήτη το φρούριο Ιτζεντιν
χρησιμοποιήθηκε από την Κρητική Πολιτεία ως φυλακή.
Από την
βιογραφία Θανάση Σκορδαλού
|
